Glasschilderkunst - brandschilderen (1)

Sedert de oudheid was het glas bekend als doorzichtige afsluiting van raamopeningen. Waarschijnlijk stamt het gebruik uit het oostelijk Middellandse-Zeegebied. Fragmenten die aan het licht gekomen zijn bij opgravingen te Pompeï en Herculaneum, Alesia, Straatsburg, Mainz, Trier en Rome zelf, bewijzen dat men sedert de eerste eeuwen van onze jaartelling vensters heeft gebruikt. De glazen die dik waren en betrekkelijk klein, werden toen in een frame van brons, pleisterwerk, hout of marmer gezet. De kerkvaders (Lactantius, Hieronymus, Prudentius) geven een beschrijving van de glazen in de eerste christelijke kerken.

In Byzantium heeft men in het bijzonder bijgedragen tot de ontwikkeling van het raam (er zijn teksten van Paulus de Zwijger over de veelkleurige glazen van de Aya Sofia te Konstantinopel). De technieken van de Arabische volken hebben sedert de 7de eeuw sterke invloed uitgeoefend op de Byzantijnse. De oudste overblijfselen van beschilderd glas stammen uit Duitsland: een kop van een heilige, gevonden te Lorsch, en een andere uit Maagdenburg, die waarschijnlijk uit de 9de eeuw dateren. Uit dezelfde tijd vermelden bronnen beschilderde ramen in Werden, in Dijon en in Reims. De glazen zijn gevat in loden roeden, zijn mecstal levendig van kleur en geschilderd over verschillende grisaillelagen, die tot in de 16de eeuw dienden als voortekening van de gehele compositie.

De glasschildertechniek uit de 12de eeuw is uitstekend bekend uit de "Schedula Diversarium Artium" van de Duitse monnik Theophilus. Het glas, dat vervaardigd werd uit rivierzand en potas met plantaardige stoffen, kon men kleuren door verschillende metalen met de glasmassa samen te smelten: het was onregelmatig van dikte en het zat vol blazen en onzuiverheden. Nadat op een vlak tafelblad de tekening van het glas en de verdeling der loden roeden was aangebracht, werd aan een stuk glas van de juiste kleur met een roodgloeiend snij-ijzer de vereiste vorm gegeven, die men perfectioneerde door bijgruizelen met een gruizelijzer of door randjes te polijsten. De stukjes werden weer op de tekening gelegd die op het glas met grisailleverf overgetrokken word, waarna de beschildering in een oven bij niet al te hoge temperatuur ingebakken werd.

Dit artikel is verdeeld over verschillende paginas: 1   2   3